Četvrta dimenzija prostora

Krista Volf: Od krvi i mesa, Stubovi kulture

                                     Talenat sam po sebi – nije li bio bol?

Prvog dana decembra 2011. godine umrla je Krista Volf, jedna od najpoznatijih (istočno)nemačkih spisateljica. Devet godina ranije, berlinska Akademija umetnosti dobila je njen kompletni književni arhiv u kome se nalazi preko 20.000 ispisanih stranica romana i pripovedaka, 6500 stranica dnevnika vođenog od 1946. do 1999, kao i 10.000 stranica korespodencije sa poznatim piscima poput Gintersa Grasa, Hajnriha Bela ili Ane Zegers.

U pogovoru njenom kapitalnom romanu „I djetinjstvo, zar ne“, koji je pre tri decenije objavila sarajevska Svijetlost, prevodilac Predrag Kostić napominje da je Krista Volf, oslanjajući se na Bihnera, prihvatila koordinatu dubine kojom se koristila Ana Zegers. Pripovedački prostor ima četiri dimenzije: tri fiktivne koordinate izmišljenih likova i četvrtu, „stvarnu“ koordinatu pripovedanja – liniju dubine, savremenosti i neizbežnog angažmana.

„Savremenost“ nije zaobišla spisateljicu rođenu 1929. godine u Landsbergu (današnja Poljska). Rat, NDR, zid, studije germanistike u Jeni i Lajpcigu, represija, Štazi, kontroverze, političko-društveni angažman, povlačenje, ujedinjenje, ali pre svega dar i književna slava, uz poneki triler kad bi bilo vremena (najčešće noćni program).

U romanu „Od krvi i mesa“, poslednjem koji je preveden na srpski jezik, na korak je prišla smrti. Glavna junakinja (povređena – to je prva reč), pod anestezijom, čas na javi, čas u snu, prolazi još jednom kroz nejasne slike svog života.

Kao i u većini dela Kriste Volf, perspektiva naratora protejski se menja: glavna junakinja neprekidno beži iz prvog u treće lice, bivajući najčešće na granici između života i smrti. Izbačena iz mreže vremena, ne može da dočara tok svojih misli čak ni lekarima („pa nije ovo krimić“). Između uspavljivanja i buđenja, pre i posle operacija, „u svojoj bezvremenoj stvarnosti“, prepliće varljiva sećanja i traga za misteriozno nestalim prijateljem iz mladosti.

Roman „Od krvi i mesa“ priča je o životu, smrti i liniji koja ih deli. Proza o onoj dubini koja je poput reči duboko zakopana u telu. Junakinja je neprekidno na granici. Ni previše omamljena, ni sasvim na površini. („Znam, kažem: Lebdeći.“) Talas koji je naišao prvog dana decembra bio je viši i snažniji od te „granice“. 

Mića Vujičić (8. april 2012.)