Neverovatna je priča koju mi je ispričao devedesetogodišnji beogradski ilegalac, jedini preživeli svedok te filmske epizode: bosonoga dorćolska dečurlija uhvatila je i kao zarobljenike u kalemegdanskim lagumima držala Vermahtove dezertere koji su usred Beograda hteli da prebegnu u partizane. Beogradski ilegalci preuzeli su nemačke vojnike, antihitlerovce, i preveli ih na drugu stranu. Filmske priče iz 1001 noći, to vam je povest Beograda, stvorena za sofisticirani blokbaster – kaže Smiljana Popov, autorka televizijske emisije Beograd za početnike, sa kojom smo razgovarali o avanturama snimanja više od sto pedeset emisija ovog gledanog programa koji se od 2014. emituje na Studiju Be, a sada i na TV Koreni, te više lokalnih stanica u zemlji.

Napominje da je na terenu otkrila mnoge sakrivene ćoškove Beograda, poput najbogatijih rudnika srebra u celom Rimskom carstvu, smeštenim na Kosmaju. „U rimskoj grobnici u Brestoviku divite se antičkim freskama... Vinča na Banjici neverovatna je priča. Arheološko nalazište svetskog glasa pokriveno divljom gradnjom devedesetih.“

Dodaje da je Beograd najstarija urbana metropola Evrope, ali i kolevka prvih humanoidnih robota na planeti. „Prvi analogni računar u istoriji, i to na vodu, patentirao je Mika Alas. Prvu bioničku šaku u svetskoj robotici, poznatu kao `beogradska šaka`, šezdesetih godina prošlog stoleća konstruisali su naučnici Instituta ’Mihajlo Pupin’, kao i prve egzoskelete... Pomoću njih su paraplegičari prvi put u istoriji mogli da hodaju. Reč je o pretečama svetske humanoidne robotike.“

Beograd za početnike Smiljane Popov prva je televizijska emisija u Srbiji koja je postala deo obrazovnog sistema. Kako serijal na zanimljiv način populariše srpsko kulturno nasleđe i istoriju prestonice, po preporuci Sekretarijata za obrazovanje grada, od 2016. gleda se na časovima istorije u beogradskim školama kao dodatno nastavno sredstvo.

(NIN, 24. mart 2022)